Van fossiele energie naar groene energie, hoe komen we tot een succesvolle transitie?

Normakk interesseert zich voor diverse thema’s op het gebied van duurzaamheid. We zijn nieuwsgierig hoe op verschillende gebieden wordt gekeken en gewerkt naar oplossingen. In recent gepubliceerde artikelen lazen we over de haken en ogen in de transitie van fossiele energie naar groene energie. In dit blogbericht geven we een samenvatting van de verschillende artikelen.

Jaarlijks halen we 50x meer uit energie dan dat we omzetten en dat doen we keer 8 miljard (het aantal mensen op aarde). We kopen veel meer dan we nodig hebben en dat kan omdat zal deze producten machinaal geproduceerd worden met grote hoeveelheden fossiele energie. De ongekend snelle opkomst van plastic en kunststof is mogelijk door het oppompen van olie. Als grondstof en als energie ervan kunnen we knutselen met moleculen; door ze te verhitten, te persen of te koelen. Ondertussen voeden we de wereld dankzij kunstmest, gemaakt uit fossiele bronnen.

Alternatieve oplossing voor fossiele energie

Dat dit zo niet langer door kan gaan is gebleken door een aantal grote gebeurtenissen die de wereld hebben doen schudden. Een daarvan is de veranderde machtspositie van Rusland. Het werd daardoor duidelijk dat we alternatieve oplossingen moesten zoeken voor fossiele energie. Ondanks dat fossiele energie een paar enorme voordelen heeft. Het is veilig in opslag en transport en de flexibiliteit wat betreft de bewerking. Maar ondanks deze voordelen is het duidelijk dat overstappen naar alternatieven voor fossiele energie een serieuze aangelegenheid is. De vraag is: hoe kunnen we dat realiseren?
De weg naar een circulaire toekomst en energietransitie kent tal van rotondes en doodlopende wegen. Het is voor opdrachtgevers bij de overheid steeds zoeken naar de juiste route. Het gaat niet alleen om de (financiële) middelen maar ook om de cultuur binnen de organisaties.

De wil om te veranderen

Mensen zijn gewoontedieren. Wij zijn niet gewend om nieuwe ideeën direct te vertalen naar een eigen manier van werken. Omdat het vaak lastig is om handen en voeten te geven aan nieuwe experimenten valt men vaak terug op bekende, aloude structuren, regels, normeringen en certificeringen. Dat wat nog niet beproefd, gecertificeerd of simpelweg aangetoond is, is hartstikke eng. Maar, als je wilt veranderen moet je echter die normeringen en regeltjes loslaten en durven experimenteren. Durven kijken of een bepaald doel op een andere manier te bereiken is en te bevragen of het eigenlijk wel nodig is?
Het gaat ook om het lerend vermogen van de organisatie. En soms is dat een processie van Echternach: drie stappen vooruit en twee achteruit. Ten slotte gaat het over het vertrouwen in elkaar en het gewenste gedrag dat nodig is om circulaire verbeteringen te bereiken.

Het veranderproces gaat over duidelijke communicatie en intrinsieke motivatie

Veel overheden zoeken naar grip op de circulaire transitie, ze vragen zich af wat dat betekent voor hun organisatie en weten niet waar te beginnen. Het veranderproces gaat deels over de harde en feitelijke kant, zoals tools en voorbeelden. Maar vaak gaat het mis aan de zachte kant: hoe krijg je de organisatie mee? Hoe moeten de werkprocessen worden aangepast. Als het te moeilijk of ingewikkeld wordt haken mensen af. Het is belangrijk om medewerkers helder uit te leggen wat het belang is van de veranderingen, over wat het voor hen betekent en gebruiken daarvoor bijeenkomsten, werksessies en ook instructiefilmpjes. Daarnaast is het van belang om in kaart te krijgen wie de koplopers of ambassadeurs in een organisatie zijn. Zorg ervoor dat zij een podium krijgen en ook echt gehoord worden.

Transitie ontstaat van onderaf en is kwestie van eigenaarschap

Vaak is er veel motivatie om echt aan de slag te gaan met verduurzaming en circulariteit, maar ervaren ze tegelijkertijd dat ze alleen staan, op een eilandje zitten en niets voor elkaar krijgen. De harde kant kun je best wel makkelijk met elkaar organiseren, maar men vindt elkaar op de een of andere manier niet en haalt niet het maximale uit het traject. Dat heeft ook te maken met hoe de lijntjes lopen. Het komt erop neer dat het succes van transitie in alle lagen van de organisatie zit en ook afhangt van de ketensamenwerking binnen en buiten de organisatie. Het is een kwestie van eigenaarschap dat van onderaf moet gaan leven en groeien. Je moet echt het nut en de noodzaak hiervan inzien. Het is geen trend die wel weer overwaait.