Radicale oplossingen op Duurzame Dinsdag 2020
Deze keer blogt Normakk over Duurzame Dinsdag 2020. Dit evenement vindt sinds 1998 jaarlijks plaats op de eerste dinsdag van september. Wat houdt duurzame dinsdag in en wat is de duurzame troonrede? Normakk, altijd geïnteresseerd in duurzaamheid, zocht het uit.
Wat is Duurzame dinsdag?
Duurzame dinsdag is de duurzame tegenhanger van Prinsjesdag (iedere derde dinsdag van september). Op Duurzame Dinsdag krijgen duurzame ideeën en initiatieven een podium in politiek Den-Haag.
Drie zaken staan dan centraal: ten eerste het overhandigen van de Duurzame Dinsdag-koffer aan het kabinet en de uitreiking van de prijzen. Honderden duurzame ideeën uit alle hoeken van de samenleving worden in een Duurzame Dinsdag-koffer door het Kabinet in ontvangst genomen. De meest duurzame, innoverende en onderscheidende ideeën en initiatieven maken kans op prijzen. Het tweede hoogtepunt van Duurzame Dinsdag is het uitreiken van het Duurzame lintje. Dit lintje wordt uitgereikt aan drie personen die zich op een bijzondere manier inzetten voor een duurzame samenleving.
Een duurzame en radicale troonrede
Het derde en spraakmakende element van Duurzame Dinsdag is de voordracht van de duurzame troonrede. Deze wordt jaarlijks voorgedragen door de nummer 1 uit de Duurzame top 100 van Trouw. Dit jaar was de eer aan Jan Jonker, hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Jonkers duurzame troonrede is scherp en radicaal. Wat Jonker betreft gooien we het marktdenken overboord en richten we ons als samenleving op de waardering van het menszijn en de restoratie van onze aarde. Onvermijdelijk daarbij is dat het huidige economische systeem op de schop moet. Volgens Jonker bracht deze ons welvaart maar kostte het ons nog meer: ecologische vervuiling, financieel en sociale ongelijkheid en een uitputting van de aarde.
Stel de gemeenschap centraal
De oplossing is te vinden in een ander socio-economische waarde, waarin de gemeenschap centraal staat. Jonker vind dat we een transitie moeten maken naar een economie waarin ‘circulariteit, restoratie van biodiversiteit en sociale inclusiviteit leidende beginselen zijn’. Jonker voorziet een transformatie-periode van tien jaar waarin bovenstaande gerealiseerd kan worden. Zo stelt de hoogleraar voor om het belasten van arbeid te verschuiven naar het belasten van het gebruik van grondstoffen en uitstoot. ook is hij voorstander van een herziening van het fiscale systeem met oog op waardebehoud, in plaats van op basis van afschrijving.
Economische ongelijkheid in Nederland onderbelicht
Maar dat is nog niet alles. Jonker pleit voor meer ruimte aan burgercollectieven op het gebied van voedsel, energie en mobiliteit met ‘een passende juridische inbedding en een structurele stabiele en fiscale stimulans’. Hij vind verder dat producenten stapsgewijs verantwoordelijk moeten worden voor de circulaire levenscyclus van hun product. Volgens Jonker is economische ongelijkheid in Nederland een onderbelicht thema. Hij pleit dan ook voor het stimuleren van generationele solidariteit waarbij het vermogen belast wordt in combinatie met een basisinkomen voor iedereen. Nog radicaler is zijn plan om te investeren in het uitfaseren van bedrijven die niet bijdragen aan maatschappelijke en economische waarde door deze te beprijzen en te belasten.
Steun van overheid is voorwaarde voor slagen van transitie
Jonker’s duurzame troonrede is gevuld met radicale oplossingen maar het gaat om urgente problemen. Voorwaarde voor het laten slagen van deze transitie is volgens Jonker volledige medewerking van de overheid. Volgens Jonker moeten we kunnen rekenen op stabiele en consequente leiderschap vanuit de overheid, ‘ongeachte de politieke kleur’. Hij stelt zelfs dat: “Elke politieke partij die in de komende verkiezingen niet programmatisch inzet op de noodzakelijke domeinen voor transitie, zoals duurzaamheid, biodiversiteit, circulariteit en sociale inclusie, zou geen stemmen moeten krijgen”, aldus Jonker.